緩和醫學中心
| 衛教單張編號：A9310006v | |
Hướng Dẫn Chăm Sóc Khi Buồn Nôn, Nôn Ói
噁心嘔吐護理指導(越南文)
噁心嘔吐護理指導(越南文)
By 血液腫瘤科、8C病房、緩和醫學中心 | April, 2021
Nguyên nhân phát sinh
- Yếu tố sinh lý: Vệ sinh răng miệng không tốt, ho mãn tính, loét dạ dày, đau nhức, táo bón, tắc đường ruột, di căn não bộ, viêm nhiễm, Urê huyết, mất cân bằng điện giải (giảm natri máu, tăng natri máu) v.v…
- Tác dụng phụ khi điều trị: Như hóa trị, xạ trị, đặt ống thông mũi dạ dày, thuốc men.
- Yếu tố tâm lý: Lo sợ, lo lắng, mùi đặc biệt v.v…
Phương pháp xử lý
- Đánh giá màu, mùi, tính chất, lượng của chất nôn ói (đen hoặc đỏ: có khả năng xuất huyết dạ dày; xanh vàng: tắc nghẽn đường ruột).
- Nếu người bệnh phát sinh nôn ói khi ý thức mơ hồ, lập tức hỗ trợ người bệnh xoay đầu sang một bên hoặc để nằm ở tư thế nghiêng một bên, tránh bị sặc.
- Nếu người bệnh ói ra nhiều máu tươi hoặc chất dịch nâu đen, vui lòng thông báo cho nhân viên y tế tiến hành xử lý tiếp theo.
- Sau khi ói xong, hỗ trợ người bệnh xúc miệng và chăm sóc răng miệng; nếu bắn chất ói lên áo, ga giường, phải lập tức thay mới; giữ cho không khí trong phòng lưu thông, giảm thiểu mùi ói tích lưu trong không khí, sử dụng chất làm thơm hoặc tinh dầu mà người bệnh thích, để tránh mùi ói sau khi ói gây nôn ói lần sau.
- Tạm thời ngừng cho ăn theo hướng dẫn của bác sĩ: Nếu có triệu chứng xuất huyết dạ dày hoặc tắc nghẽn đường ruột (như: ăn vào là ói), thì phải nghỉ ngơi vài bữa ăn, chờ cho tình trạng viêm nhiễm thuyên giảm, sau đó mới cho ăn.
- Duy trì đại tiện dễ dàng: Nếu người bệnh nhiều ngày không đại tiện, có thể đeo găng tay dùng một lần, bôi dầu Vaseline hoặc dầu bôi mịn cho da trẻ lên ngón tay trỏ, đút vào trong hậu môn của người bệnh để móc cục phân ra, hỗ trợ người bệnh đại tiện, giảm nhẹ cảm giác chướng bụng.
- Chia làm nhiều bữa với lượng ít thức ăn, tránh ăn các thức ăn quá ngọt, quá dầu mỡ.
- Ngồi nghỉ trong vòng 30 phút sau khi ăn, nếu nằm xuống ngay, dễ gây trào ngược thức ăn từ dạ dày đến thực quản mà gây buồn nôn.
- Ở bên người bệnh khuyến khích, hỗ trợ người bệnh di chuyển sức chú ý, nghe âm nhạc, xem tivi, nói chuyện v.v..., tránh để người bệnh chú ý đến việc buồn nôn.
- Sử dụng viên ngậm, như kẹo chanh, kẹo bạc hà, cam thảo, mứt trái cây hoặc viên đá vụn, có thể giảm nhẹ cảm giác buồn nôn.
- Sử dụng liệu pháp dầu thơm, nên dùng phương thức hít tinh dầu để giảm cảm giác buồn nôn, như oải hương, chanh bạc hà v.v...
- Xoa bóp huyệt túc tam lý và nội quan, có thể khiến tình trạng buồn nôn và nôn ói thuyên giảm.
- Thời điểm tiến hành xoa bóp huyệt vị:
- 30 phút trước khi tiến hành hóa trị.
- Xoa bóp 3~5 lần mỗi ngày, 3~5 phút mỗi lần.
- Trước khi tắm và 30~40 phút sau khi ăn tránh xoa bóp huyệt vị.
- Các bước xoa bóp:
Áp dụng tư thế nằm thoải mái, có thể ở tư thế ngồi thẳng hoặc nằm thẳng, và có vật nâng đỡ phù hợp. - Phương thức xoa bóp:
Huyệt túc tam lý: Hai tay ép hai bên phía ngoài xương chày, huyệt vị nằm ở khoảng 4 ngón tay phía dưới xương bánh chè.
Huyệt nội quan: Nằm ở khoảng 3 ngón tay trên cổ tay. - Phương thức xoa bóp:
- Xoa bóp bằng ngón tay cái, vừa xoa bóp vừa hít thở sâu, có thể phối hợp sử dụng kem dưỡng da, tinh dầu (Phật thủ, hoa gừng dại, đinh hương tím) để xoa bóp.
- Xoa bóp từ nhẹ đến mạnh, ở mức độ có thể chịu được làm chuẩn, cảm thấy nhức phù là được.
- Có thể xoa bóp luân phiên hai bên chi.
- Những điều cần chú ý:
- Nếu trong quá trình xoa bóp huyệt có bất kỳ khó chịu nào, thì phải tạm ngừng chờ cho triệu chứng thuyên giảm mới tiếp tục thực hiện.
- Nếu trong quá trình xoa bóp huyệt vẫn buồn nôn và nôn ói nặng, thì phải thông báo cho nhân viên chăm sóc báo cáo với bác sĩ tiến hành xử lý triệu chứng.
Đồ uống chống nôn thường gặp
| Nước uống gừng tươi hồ tiêu Tứ Xuyên |
|---|
| Nguyên liệu Gừng tươi 10gr, bột hồ tiêu Tứ Xuyên 3gr, trần bì 6gr, đường đỏ 10gr. Cách làm Trước tiên rửa sáạch gừng tươi, trần bì, sau đó phơi khô, thái lát hoặc thái vụn, rồi đổ hồ tiêu Tứ Xuyên vào nồi hầm, sau đó cho lượng nước vừa phải, khuấy đều, ngâm một lúc, để lửa vừa nấu 20 phút, sau đó cho đường đỏ vào, chờ cho tan chảy là có nước uống. Waktu Minum Sáng tối 2 lần uống ấm. |
| Đồ uống vỏ quýt mứt mơ |
|---|
| Nguyên liệu Mứt mơ 10gr, vỏ quýt 10gr. Cách làm Mứt mơ và vỏ quýt thêm vào nước sôi để nguội rồi ngâm, đậy nắp hầm 15 phút, là có thể uống. |
| Đồ uống sơn tra, trần bì |
|---|
| Nguyên liệu Trần bì, sơn tra, đường. Cách làm Rửa sạch trần bì, sơn tra, sau đó đổ nước nóng nấu 10 phút, cho thêm lượng đường vừa phải nấu 1 phút. |
| Gừng chua ngọt |
|---|
| Nguyên liệu Gừng non khoảng 300gr, giấm gạo hoặc giấm ngũ cốc 500c.c., đường cát trắng 500gr, muối 3 thìa cà phê. Cách làm Rửa sạch gừng non, sau đó thái lát mỏng, đun sôi nước cho thêm chút muối, đổ gừng vàođun 2~3 giây là có thể bắc nồi xuống, để ráo nước, sau đó thêm giấm và đường (giấm : đường : nước = 1:1:1) đun sôi để nguội, cho gừng non vào trong bình, đổ nước giấm đường vào là hoàn thành. |
～諮詢電話～ |